زمانی‌که نامی از جنایت و شنیع‌ترین وحشی‌گری‌ها به‌میان می‌آید، گروه تروریستی داعش در اولویت قرار دارد. گروهی که در عراق و سوریه هزاران انسان بی‌گناه را سلاخی کرد و به‌آتش کشید. اینک اما داعش در افغانستان و منطقه یک تهدید جدی به‌حساب می‌آید یا فقط هیاهوی رسانه‌ای است که در این مقاله به‌بررسی آن می‌پردازیم.
چرایی پیدایش داعش
در طول تاریخ، کشورهایی بوده که با استفاده از گروه‌های تروریستی علیه کشورهای رقیب، اهداف خود را دنبال کرده و تلاش داشته هژمونی خود را ثابت کند. داعش هم پروژه‌ای بیش نبوده و نیست که پیدایش رسمی آن در سال ۲۰۱۳ توسط ابوبکرالبغدادی رهبر این گروه تروریستی تکفیری اعلام شد.
اینکه داعش از طرف کدام کشور و یا کشورها حمایت می‌شد و برای چه هدفی، تحلیل‌های زیادی پیرامون آن چرخیده و تحلیلگران این گروه را یک پروژه غربی عنوان کرده که برای ناامن کردن منطقه آسیای میانه تولید و مصرف می‌شود.
این تحلیل‌ها اما دور از حقیقت هم نبود و دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین امریکا در پیکارهای انتخاباتی خود صراحتاً اعلام کرد که دولت امریکا باراک اوباما و هیلاری کلینتون مشترکاً بنیانگذار داعش هستند.
داعش به‌وجود آمد تا تامین‌کننده منافع غرب در منطقه و سلاحی برای ضربه زدن به رقبای منطقه‌ای امریکا باشد، سلاحی که چندان موفق هم عمل نکرد و نتوانست به‌درستی کار کند. سوریه و عراق خاستگاه پروژه داعشی بود که از آن طریق به منطقه ورود کند و کشورهای مثل روسیه، چین و ایران را درگیر نماید، ولی روسیه و ایران با اقدام سریع و به‌موقع موفق شدند این پروژه را خنثی کنند که شرح آن در این مقال نمی‌گنجد.
داعش در افغانستان، اما تهدیدی فراتر از افغانستان
یکی از خلاءهای که حداقل در چهار دهه و اندی در افغانستان وجود داشته، خلاء امنیت بوده است. پس از حملات ۱۱ سپتمبر و لشکرکشی غربی‌ها در راس امریکا به افغانستان برای مبارزه علیه تروریسم، این خلاء عمیق‌تر شد و بر اساس بررسی‌های نهادهای بین‌المللی بیش از ۲۰ گروه تروریستی به‌شمول داعش در ۲۰ سال حضور نیروهای خارجی در افغانستان اعلام حضور و فعالیت کردند که خود حدیث مفصلی دارد.
در سال ۲۰۲۱ که خارجی‌ها از افغانستان خارج شدند، با به وجود آمدن خلاء تحت تاثیر این خروج غیرمسئولانه، داعش توانست با استفاده از فرصت عملیات‌های تروریستی خود را گسترش دهد و خود را یک تهدید یا یک قدرت خودنمایی نماید.
حمله به مساجد شیعیان و اهل‌سنت که هدف نفاق‌افکنانه‌ای داشت، حمله به مراکز آموزشی و قطعات نظامی جزءاین قدرت‌نمایی بود، اما طالبان اعلام کردند که داعش در افغانستان یک تهدید جدی برای افغانستان نیست و به‌طور بی‌پیشینه‌ای سرکوب شده‌است.
کشورهای منطقه همچنان نگران حضور داعش در افغانستان هستند و آنرا خطر بزرگ برای منطقه می‌دانند. ژانگ ژون، نماینده چین در سازمان ملل متحد در این خصوص می‌گوید: امریکا و متحدانش تحت عنوان مبارزه با تروریسم ۲۰ سال در افغانستان حضور داشتند اما گروه‌های تروریستی را نابود نکردند و فعالیت‌های تروریستی در افغانستان بیشتر شده و گروه‌های تروریستی مانند داعش همچنان در حال رشد هستند.
روسیه و دیگر کشورهای منطقه‌ای نیز از حضور داعش در افغانستان نگرانی کرده و می‌گویند که پس از حاکمیت طالبان، شمار اعضای این گروه دو برابر شده است.
داعش در افغانستان و پروژه ای برای تخریب آسیای میانه
دپلماسی داعش‌شناسی و علل پیدایش آن، این نگرانی‌ها را برحق می‌داند، زیرا داعش یک پروژه برای افغانستان نه، بلکه برای آشوب و به آتش کشیدن کل آسیای میانه است تا چین نتواند از امریکا پیشی بگیرد و بزرگترین اقتصاد دنیا شود و از آنسو هم ایران و روسیه نتوانند بزرگترین قدرت منطقه‌ای و جهانی شوند.
حمله به سفارت روسیه و مهمان‌خانه چینی‌ها در کابل و تهدید سفارت ایران سند محکم بر حقیقت این گفته‌هاست که هم تلاش دارد رقبای منطقه‌ای امریکا را هدف قرار دهد و هم از ارتباط دپلماتیک آنان با طالبان جلوگیری کند.
با این همه در یک ماه اخیر داعش در افغانستان نتوانسته عملیاتی انجام دهد و این مهم تحت تاثیر عملیات‌های طالبان علیه این گروه تروریستی بوده که در مرکز و ولایت‌های غربی و شمالی انجام گرفته است.
از جانبی هم روز گذشته اعلام شد که اعجاز امین آهنگر مشهور به ابوعثمان الکشمیری، یک عضو ارشد این گروه و احتمالا نخستین امیر ولایت هند داعش در درگیری با نیروهای طالبان در افغانستان کشته شده است.
کشته شدن این عضو مهم داعش دو بعد دارد، اول اینکه اراده طالبان برای مبارزه با داعش را می رساند و دوم هم حضور امیر ولایت هند داعش در افغانستان، تهدید جدی بودن این گروه را بیان می‌نماید که بی‌توجهی در قبال آن عواقب خطرناکی خواهد داشت.
و اما مرگِ داعش
بیان اینکه قدرت غرب در عقب پروژه داعشی قرار دارد، قابل هضم است و تعجبی ندارد. داعش بدترین و جنایتکارترین جولان را در عراق و سوریه داشت، ولی با اقدام سریع کشورهای منطقه همچون ایران زمین‌گیر شد و به‌نوعی از بین رفت.
برای نابود کردن پروژه داعش در افغانستان نیاز است که در برابر آن بی‌تفاوتی نشود و به نگرانی‌های کشورهای منطقه توجه شود. حضور افرادی همانند الکشمیری در افغانستان، بیانگر تهدید جدی بودن آن است و از جانب دیگر طالبان می‌توانند از کشورهای منطقه مثل ایران و روسیه در این زمینه کمک بگیرند که تجربه مبارزه با این پروژه را دارند و قطعاً نتیجه‌بخش خواهد بود.
از آنسو هم کشورهای منطقه به‌جای نگرانی‌های پی در پی، عملاً وارد صحنه شوند و با همکاری طالبان، نگذارند این شعله، زیادتر شود و کل منطقه را به‌آتش بکشد.
مرگ داعش با همدستی منطقه امکان‌پذیر است که باید شکل بگیرد و اقدام سریع و به‌موقع شود.
الیاس احمدی، تحلیلگر مسایل افغانستان
