چند نکته ی ناصحانه در رابطه به رفتار طالبان با شیعیان در افغانستان
در این آواخر طالبان در یک اقدام نه چندان جالب و معقول اقدام به بازداشت برخی از دختران و زنان هزاره به اتهام بی حجابی نموده اند. با آنکه حجب و حیا یکی از اصول اساسی شریعت و رعایت آن توسط زنان از فریضه های اولیه ی دین اسلام است. اما به دلیل اینکه زنان و دختران باز داشت شده، حجاب کامل اسلامی را رعایت کرده بودند و هیچگونه رفتار خلاف شرع نداشته اند، باز داشت آنها توسط طالبان، اعتراضات مردمی را بر انگیخته اند و در کنار آن، بسیاری از سازمان های مدافع حقوق بشر و حلقه های داخلی و خارجی نیز به این مسئله واکنش نشان داده اند.
بنابراین نگارنده ی این سطور سعی دارد تا با توجه به اصل اساسی امر به معروف و نهی از منکر و همچنان با در نظر داشت تجربه های تلخِ گذشته، به نصایحی اشاره نماید که می تواند در مورد رفتار طالبان با شیعیان در افغانستان، برای طالبان در آینده راهگشا باشد.
- رفتار شناسی طالبان در قبال شیعیان در افغانستان
هرچند توجه طالبان نسبت به تامین امنیت شیعیان قابل تحسین اند، اما با این حال طالبان تا اکنون به هیچ یکی از مطالبات شیعیان پاسخ نداده اند. نه تنها طالبان به مطالبات شیعیان پاسخ مثبت نداده اند، بلکه مذهب آنها را از رسمیت انداخته و تدریس فقه جعفری را نیز ممنوع اعلام کرده است. افزون بر اینها، شیعیان به دلیل اینکه در مناطق سردسیر و محروم زندگی می کنند، از منظر اقتصادی به شدت در تگنا به سر می بَرند و این در حالی است که از سوی دولت طالبان نیز بدانها توجه کافی نمی شوند.
با اینحال، اما در طول این مدت، هیچ تنش و درگیری از سوی شیعیان با حکومت طالبان صورت نگرفته اند و آنها از همکاران و همراهان قابل اعتماد و همیشگی طالبان محسوب می گردد و در بیش از دو و نیم سال گذشته، شیعیان به تمام فرامین و دستورات امارت اسلامی طالبان عمل کرده است و مطابق خواسته ای آنها رعایا گونه از حکومت طالبان حرف شنوایی داشته اند.
با آنکه افغانستان پس از آگست 2021، شاهد اعتراض های مردمی و همچنان نارضایتی های مختلفی بوده اند، اما شیعیان در هیچ کدام از آنها نقشی نداشته اند و شرکت نکرده اند. چنانچه در مناطق مرکزی به ویژه در ولایات بامیان و دایکندی که اغلب شیعیان زندگی می کنند، در طول بیش از دو و نیم سال گذشته، شاهد کوچکترین نا آرامی نبوده ایم.
واقعیت اینست که شیعیان در طول تاریخ افغانستان ثابت ساخته اند که آنها مردمان صلح جو و از فرهنگ عاری از خشونت برخوردارند. به همین دلیل شیعیان به خاطر اینکه پتانسیل تامین صلح و امنیت را در طالبان دیده و توانایی آنها را در بهبود شرایط مشاهده نموده اند، در کنار طالبان ایستاده اند و از آنها حمایت و با آنها همکاری و همراهی می کنند. اما اقدام اخیر طالبان مبنی بر بازداشت برخی دختران و زنان هزاره های شیعه به اتهام بی حجابی، یکی از اقدامات ناسنجیده و غیر معقولی است که طالبان در حال دور کردن دوستان از خودشان استند.
هرچند امر به معروف و نهی از منکر یکی از اصول اساسی اسلام است، ولی شرایط و نحوه ی انجام این فریضه ی دینی تحت هیچ شرایطی آنگونه نیست که طالبان در حال انجام آن است. از این رو نکات ناصحانه ی ذیل می تواند در حقیقت نقشه ی راه برای طالبان و تضمین کننده ی آینده ی بهتر و تامین صلح و ثبات در افغانستان باشد.
رفتار طالبان با شیعیان در افغانستان و چند نکته ی ناصحانه به طالبان در رابطه به حجاب و شیعیان
- افغانستان نیازمند «وحدت ملی، همدلی و برادری» است. افغانستان تقریبا نیم قرن است که در آتش خشم و نفرت می سوزد. بنابراین، غیر عقلانی است که به خاطر مسائل حاشیوی، تنها مسیر و کانال نجات دهنده ی افغانستان را مسدود نمائیم. از اینرو در قدم نخست؛ بایستی تمام دستگاه های اجرایی و شرعی، تمام توجه شان را معطوف به تامین وحدت ملی، همدلی و برادری میان افغانها نماید.
- مسئله ی حجاب و امر به معروف و نهی از منکر، شرایط ویژه و در خور تامل دارد. متاسفانه زنان و دخترانی که به بهانه ی بد حجابی و بی حجابی باز داشت شده اند، از حجاب کامل اسلامی بر خوردار بوده اند. به همین دلیل این رفتار طالبان با شیعیان در افغانستان با واکنش و اعتراض مردمی مواجه شده اند. زیرا جامعه افغانستان بیش از همه ی جوامع اعتقاد و ایمان به دین و ارزش های دینی دارند و قبل از اینکه حکومت ها در پی تامین ارزش های اسلامی باشد، مردم افغانستان بدانها عمل کرده و ارزش های دینی را پاس داشته و پاس می دارند. از اینرو اقدام به بازداشت زنان و دختران به دلیل بی حجابی، وجدان جمعی را می آزارند و متاسفانه «وحدت ملی» را به خطر می اندازند.
- غیرت و تعصب به ناموس، یکی از عناصر پر رنگ فرهنگ افغانهاست. کلمه «ناموس» به صورت کل خط قرمز جامعه ی افغانستان محسوب می گردد. از اینرو بازداشت دختران و زنان در حقیقت پا گذاشتن روی خط قرمز افغانهاست. از اینرو اقدام طالبان مبنی بر بازداشت و تخطی به سمت ناموس افغانها جدایی ملت از دولت را در شرایطی که دولت نیازمند شدید به همراهی ملت اند، بیشتر می کنند و سر انجام ممکن است به خصومت و دشمنی و سرکشی بیانجامد.
- تعمیل دستورات دین اسلام، باید در چوکات شریعت صورت گیرد. نه اینکه زنان و دختران از سرکها و کوچه ها، مجرمانه باز داشت و دستگیر شوند. این نوع برخورد به گونه ی بسیار خطر ناک نوعی از حکومترانی مخوف را به نمایش می گذارد که می تواند بزرگترین صدمات و خسارات را به پایه های اساسی امارت اسلامی طالبان وارد نماید و آینده ی حکومت طالبان را با چالش های جدی مواجه سازند.
- دست درازی به دامن نوامیس مردمانی که تعصب ناموسی دارند و همانطور که گفته شد، ناموس آنها خط قرمز شان محسوب می گردد، به نحوی از انحاء دشمن خریدن است. از اینرو حکومت طالبان اگر در پی تامین و تعمیل اصول شرعی و اسلامی در جامعه است، بایستی از مسیر عطوفت و مهربانی در پی این مهم بر آیند. نه اینکه با تازیانه به دنبال ویرانی خانواده ها بر آیند. زیرا متاسفانه اخبار ناخوشایندی در رابطه به دختران و زنانی که باز داشت گردیده است، شنیده می شوند.
- در شرایط کنونی افغانستان بیش از همیشه آسیب پذیر اند. زیرا بحران فقر و بیکاری، چالش های اقتصادی و ده ها مصائب و مسائل دیگر مردم را به صورت غیر قابل توصیف شکنجه و تعذیب می کنند. از اینرو نامهربانی دولت با مردم باعث می گردد که آنها به راحتی به دام گروه های مخالف و حتی تروریستی بیافتند و چالش های جدی را برای آینده ی کشور ایجاد نمایند.
- در پایان می توان بی تعارف گفت که هیچ حکومتی با ظلم و ستم، تخریب و سرکوب، موفق نگردیده و دوام نداشته است. تاریخ مملو از مرگ های غم انگیز حکومت های دیکتاتوری و ظالم اند. کما اینکه اسلام نیز عطوفت و مهربانی را در هر شرایطی توصیه کرده است. بنابراین طالبان بایستی با دوستان مدارا و مروت کنند و با ایجاد جنبش فعال به منظور تامین وحدت ملی، از اقدامات غیر معقول دست بردارند و پاسدار اعتماد و اطمینانی کسانی باشند که به آنها اعتماد و اطمینان کرده اند و همدلانه با آنها همکاری و همراهی دارند.
حبیب غلامی
