زلزله‌زدگان هرات؛ بی تفاوتی جهانی و ناتوانی طالبان
زلزله های پیهم پس از 15 میزان سال جاری در غرب افغانستان، خسارتهای جانی و مالی سنگین بر روستاهای اطراف هرات از جمله روستاهای نایب رافیع، سیاه آب، محله وردگ‌ها، کرنیل، سربلند، تشکک، چاهک و سنجاب ولسوالی‌های زنده‌جان و غوریان به بار آورده است. بر اساس آمار دفتر هماهنگی کمکهای بشری ملل متحد در افغانستان «اوچا» که در 20 اکتبر 2023 منتشر شده است در زلزله های پیهم هرات بیش از 21500 منزل مسکونی به طور کامل تخریب، 17088 منزل مسکونی به شدت آسیب دیده است و بیش از 154000 نفر از آن متأثر گردیده است.
بی تفاوتی جهانی نسبت به زلزله‌زدگان هرات
بر اساس عرف رایج بین‌المللی معمولاً کشورها در بحران های ناشی از حوادث طبیعی از جمله سیل، زلزله، آتش‌سوزی و… اقدام به ارسال کمک های بشردوستانه می کنند و در جهت جلوگیری از پیشرفت بحران، کنترل وضعیت، حمایت از آسیب‌دیدگان و نجات جان افراد، در کنار ارسال مواد غذایی، پوشاکی، و دارو، تیمهای نجات و کادرهای صحی و درمانی به کشور محل بحران اعزام می کنند؛ نظیر آنچه را که در سال گذشته در ترکیه شاهد بودیم.
اما با تأسف جامعه بین‌المللی ناله ها و ضجه‌های روستانشینان هراتی را نشنیدند و ازبین‌رفتن بیش از 2500 انسان و ویرانی بیش از 38588 منزل مسکونی و همچنین بی خانمانی نجات یافتگان را نادیده گرفتند.
در کنار بی تفاوتی جهانی نسبت به این فاجعه انسانی و پوزخند سیاسی دومین اقتصاد دنیا (دولت چین) با کمک 200 هزار دالری به دولت طالبان، تنها کشوری که در کنار مردم هرات ایستاد و از ساعات اولیه وقوع حادثه، به حمایت از مردم شتافت جمهوری اسلامی ایران بود که با اعزام تیمهای نجات، کادر درمان، و کمکهای غذایی، پوشاکی و دارو، دست های برادران هراتی خود را گرفتند و جا دارد به عنوان یک شهروند افغانستان در همینجا از دولت و ملت ایران سپاسگزاری داشته باشم.
تدابیر و اقدامات طالبان در حمایت از زلزله‌زدگان هرات
افزایش تلفات انسانی، گسترش دامنه فجایع انسانی و وضعیت نابسامان کنونی زلزله‌زدگان هرات پیوند مستقیم با اقدامات و تدابیر دولت طالبان دارد. بدون شک نجات جان افراد گیرمانده در زیر آوار، درمان زخمی ها، اسکان نجات‌یافتگان و تهیه مواد غذایی، پوشاکی، درمانی و بهداشتی مسئولیت مستقیم طالبان به‌عنوان گروه حاکم بر سرنوشت مردم افغانستان است و می طلبد که طالبان برای چنین وضعیتهای آمادگیهای لازم را داشته باشند.
اما نحوه مواجه با زلزله هرات به‌خوبی نشان داد که طالبان هنوز با یک حکومت مسئول و باتدبیر فرسنگها فاصله دارد. نحوه مواجه طالبان با وضعیت پیش‌آمده در هرات ثابت میکند که طالبان حتی در فهم و تحلیل شرایط بحرانی دچار مشکل است چه رسد به کنترل و مدیریت بحران!
بودجه اختصاص‌یافته برای حمایت از زلزله‌زدگان هرات از سوی حکومت سرپرست و همچنین نحوه عملکرد مسئولین مربوطه در جریان نجات افراد گیرمانده در زیر آوار و درمان زخمی ها، به‌خوبی این ضعف طالبان را نشان می دهند.
پیشنهاد به طالبان به‌عنوان حاکمان فعلی افغانستان
بر کسی پوشیده نیست که در هرات یک فاجعه انسانی رخ داده است و گسترش قلمرو این فاجعه به مدیریت ضعیف و ناسنجیده طالبان بر میگردد و به همین جهت هنوز هم قلمرو بحران روبه‌افزایش است.
نویسنده این سطور به‌عنوان یک شهروند افغانستان حق خود می داند که به طالبان پیشنهاد و توصیه ای داشته باشد تا از گسترش دامنه بحران بشری در هرات جلوگیری شود و در آینده شاهد چنین فجایعی در کشور نباشیم.
بدین جهت پیشنهاد می گردد که طالبان به‌عنوان حاکمان بالفعل افغانستان و مسلط بر سرنوشت مردم، اولاً بودجه کافی احتیاطی برای شرایط بحرانی داشته باشد، ثانیاً نیروهای انسانی متخصصی را برای کنترل و مدیریت بحران به کار گیرند، ثالثاً از مداخله خودسرانه و سلیقه ای مسئولین خود در شرایط بحرانی جلوگیری کنند، چهارم اینکه هماهنگی های لازم را با کشورهای همسایه جهت مشارکت در شرایط بحرانی ناشی از حوادث طبیعی داشته باشند.
جاوید یوسفی
