ذخایر معدنی افغانستان؛ ثروتی برای مردم فقیر
افغانستان هشتمین کشور کوهستانی جهان است، که با موقعیت سوق الجیشی اش و با قرار گرفتن در مرکز آسیا توانسته است لقب قلب آسیا را به خود اختصاص دهد. این کشور از جمله غنی‌ترین کشورها در زمینه منابع طبیعی به شمار می رود. منابعی که می توان گفت تا هنوز دست نخورده باقی مانده است و اگر به صورت درست استخراج و مدیریت شوند آینده افغانستان را درخشان و پایه های اقتصادی این کشور را قوی و مستحکم‌تر خواهد ساخت، تاجائیکه آن را به یکی ازکشور های ثروتمند در جهان تبدیل خواهد نمود.
همین موجودیت ذخایر معدنی افغانستان است که سبب شده تا این کشور مورد توجه جهان و خصوصا کشور های قدرتمندی چون: آمریکا، بریتانیا و چین قرار بگیرد. در حال حاضر بزرگترین ثروت افغانستان منابع زیر زمینی آن می باشد؛ معادنِ چون: طلا، یورانیم، لیتیم، مس، آهن، ذغال سنگ و انواع سنگ های قیمتی که در اقصی نقاط این کشور و می توان گفت در تمام نقاط آن و جود دارد.
ذخایر معدنی افغانستان و موقعیت آنها
معدن آهن حاجی گک در بامیان که ذخایر آن حدود دو میلیارد تن برآورد شده است. معادن مس در ولایت های لوگر، هرات، فراه، کاپیسا، قندهار، زابل، کابل و همچنان قسمت های جنوبی افغانستان موقعیت داشته که معادن مس عینک، بلخاب، شيدا و زرکشان از جمله معادن بزرگ در سطع کشور شمرده می شوند.
معادن طلا در شمال، غرب و جنوب کشور موقعیت دارد. معدن طلای ولسوالی راغستان در منطقه‌ای ویکادور یکی از جمله معادن بزرگ طلا در بدخشان محسوب می شود.
یورانیم در افغانستان بیشتر در ناحیه خان نشین ولایت هلمند موقعیت داشته که در این ناحیه به مقدار ۳/۵ میلیون تن ذخایر نیوبم، فاسفورس، یورانیم و توریم توسط ناسا تخمین شده است.
لیتیم افغانستان در ولایات کنر، نورستان و هلمند معادن عمده‌ای را در خود جای داده است.
معادن ذغال سنگ در افغانستان از ولایت بدخشان آغاز تا تخار، بغلان، سمنگان، بامیان و سرپل امتداد یافته و به معدن سبزک ولایت هرات منتهی می شود.
و انواع سنگ های قیمتی که در ولایت های شمال و غرب موقعیت دارند.
ارزش منابع طبیعی افغانستان
معدن لیتیم افغانستان آنقدر زیاد است که کارشناسان آن را با ذخایر نفتی عربستان مقایسه کرده اند. به نقل از روزنامه نیویورک تایمز درحال حاضر کشور بولیوی بزرگترین کشور صادر کننده در بخش لیتیم در جهان میباشد در صورتیکه حجم لیتیم افغانستان نیز برابر با حجم لیتیم کشور بولیوی است. سنگ های قیمتی افغانستان نیز ارزش زیادی دارد که همه‌ای کشورها را مجذوب خود ساخته است.
به نقل از پتربوس فرمانده پیشین نیروهای ستاد مشترک آمریکا در افغانستان سنگ های قیمتی افغانستان بسیار خیره کننده است و استخراج آنها شرایط افغانستان را بطور کلی تغییر خواهد داد. اما چرا افغانستان با چنین ثروتی که کشورهای قدرتمندی چون آمریکا را مجذوب خود ساخته است هنوز هم فقیر باقی مانده است؟
عوامل ناکامی در بهره برداری از ذخایر معدنی افغانستان
بطور کلی می توان گفت عدم تخصص، عدم امکانات و تجهیزات لازم و سوء مدیریت از جمله عواملی است که مانع استخراج معادن شده اند. البته گاهی اوقات استخراج بصورت غیر معیاری توسط افراد محل و یا زورمندان هم صورت گرفته است تا جائیکه این استخراج غیر معیاری تلفات جانی نیز به همراه داشته است.
چون افغانستان تخصص و امکانات لازم را در قسمت کشف و استخراج ذخایر زیرزمینی ندارد، برای همین همواره کشورهای بیگانه در قسمت استخراج معادن در افغانستان دخالت داشته اند. بطور مثال چین بخاطر اینکه حدود نیمی از تولیدات صنعتی جهان را به عهده دارد برای استخراج معادن افغانستان و استفاده از آن نسبت به دیگر کشورها علاقمندی بیشتری دارد و اکنون هم پس از فروپاشی نظام جمهوریت در افغانستان چین از سایر کشور ها زودتر وارد عمل شده است بطوریکه این روزها کابل تبدیل به محل رفت و آمدهای نمایندگان شرکت های چینی شده است.
البته از یک‌طرف باید گفت که هیچ کشوری بدون درنظرداشت منافع خود دست به چنین اقداماتی نمی زند، اما از طرفی دیگر باید گفت که افغانستان در زمینه‌ی زیرسخت ها و استخراج معادن نیاز به سرمایه گذاری دارد. پس نمی توان دست رد به چنین فرصت هایی بزند. اگر امارت اسلامی بخواهد می تواند در اینجا فرصت های مناسبی را فراهم آورد و افغانستان را به یک کشور مستقل از لحاظ اقتصادی تبدیل نموده و آنرا از متکی بودن به کشورهای خارجی آزاد سازد.
از نظر من اگر مدیریت درست در قسمت استخراج معادن صورت بگیرد می تواند افغانستان را به استقلال اقتصادی برساند و این کشور را از زمره کشورهای فقیر به یکی از کشورهای ثروتمند در سطح جهانی تبدیل نماید.
شفیقه امیری
