نشست اعضای بریکس به‌عنوان یک پلتفرم مهم بین‌المللی، فرصت مغتنمی برای بررسی چالش‌ها و فرصت‌های همکاری در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه امنیت، اقتصادی و اجتماعی فراهم می‌آورد. در این راستا، افغانستان به‌عنوان یک کشور با تاریخ پیچیده و شرایط امنیتی حساس، نیازمند توجه و همکاری‌های بین‌المللی است. این نوشته به بررسی جایگاه افغانستان در نشست بریکس و اهمیت همکاری کشورهای عضو در مبارزه با تروریسم و توسعه پایدار می‌پردازد.
وضعیت امنیتی افغانستان
پس از تسلط طالبان در سال 2021، نگرانی ها از رشد گروه‌های تروریستی مانند داعش و سایر شبکه‌های افراطی افزایش یافته است. با وجود ادعاهای طالبان مبنی بر کنترل امنیت و مبارزه با تروریسم، حملات و انفجارات مکرر در نقاط مختلف کشور، نشان‌دهنده این واقعیت است که تهدیدات امنیتی در کشور هنوز وجود دارد و طالبان در کنترل تروریزم موفقت چندانی نداشته است. داعش به‌عنوان یک گروه تروریستی با ایدئولوژی خشن و هدفمند، از نقاط ضعف امنیتی موجود استفاده کرده و به طور هدفمند بر روی اقلیت‌ها، به ویژه شیعیان و دیگر گروه‌های قومی، تمرکز کرده است.
با وجود اینکه طالبان تلاش می‌کند خود را به‌عنوان یک قدرت مشروع و امن معرفی کند، واقعیت‌های موجود از رشد و گسترش تروریسم در این کشور حکایت دارد، که نیاز به اقدام جدی و همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با آن را به وضوح نشان می‌دهد.
کشورهای عضو بریکس که شامل برزیل، روسیه، هند، چین، ایران، آفریقای جنوبی، مصر، اتیوپی و امارات متحده عربی به‌عنوان بازیگران کلیدی در عرصه بین‌المللی هستند، باید به وضعیت کنونی افغانستان توجه ویژه‌ای داشته باشند. موضع‌گیری قاطع کشورهای بریکس در برابر تهدیدات تروریستی و همکاری با طالبان می‌تواند به تقویت امنیت منطقه کمک کند. در این راستا، همکاری‌های امنیتی میان اعضای بریکس و طالبان باید در دستور کار قرار گیرد.
ضرورت همکاری‌های بین‌المللی
مبارزه با تروریسم به‌عنوان یک چالش جهانی، نیازمند همکاری و هماهنگی بین‌المللی است. از یکسو طالبان، به‌عنوان حاکمان فعلی افغانستان، مسئولیت دارند تا به نگرانی‌های کشورهای همسایه و بریکس پاسخ دهند و نشان دهند که میتوانند به‌عنوان یک بازیگر مسئول عمل کنند. این امر می‌تواند منجر به کاهش فعالیت‌های تروریستی و بهبود امنیت در افغانستان شود. از سوی دیگر کشورهای بریکس میتوانند با ارائه مشاوره، آموزش و حمایت‌های فنی به طالبان کمک کنند تا ظرفیت‌های خود را در مبارزه با تروریسم تقویت کنند. این همکاری‌ها می‌تواند به ایجاد ثبات در افغانستان و کاهش نگرانی‌های امنیتی کشورهای همسایه منجر شود.
به‌علاوه، افغانستان به‌عنوان یک نقطه استراتژیک در جغرافیای سیاسی آسیا، می‌تواند نقش کلیدی در تحقق پروژه‌های اقتصادی و توسعه‌ای بریکس ایفا کند. همکاری در زمینه‌های اقتصادی نیز می‌تواند به تقویت ثبات اجتماعی و کاهش زمینه‌های بروز تروریسم کمک کند.
تأکید بر اولویت‌های منطقه‌ای
تأکید بر اولویت‌های منطقه‌ای در چارچوب همکاری‌های کشورهای بریکس به‌ویژه در ارتباط با وضعیت افغانستان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چالش‌های پیشروی افغانستان، از جمله ناامنی، تهدیدات تروریستی و بحران‌های اقتصادی و انسانی، تنها مختص این کشور نیست و تبعات آن به مرزهای سایر کشورهای منطقه نیز سرایت می‌کند. امنیت پایدار در افغانستان نه‌تنها به نفع این کشور است، بلکه می‌تواند تأثیرات مثبت و سازنده‌ای بر ثبات و توسعه کشورهای هم‌مرز و اعضای آسیایی بریکس مانند هند و چین داشته باشد. از این منظر، کشورهای بریکس میتوانند با تأکید بر اولویت‌های منطقه‌ای و همکاری‌های مؤثر با افغانستان، در جهت تقویت امنیت و کاهش تهدیدات تروریستی گام‌های مهمی بردارند.
در این راستا، کشورهای بریکس باید ضمن تعامل سازنده با طالبان، بر ایجاد زیرساخت‌های امنیتی و اقتصادی که می‌تواند به رشد و توسعه افغانستان کمک کند، متمرکز شوند. این رویکرد می‌تواند شامل پروژه‌های توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی باشد که فرصت‌های شغلی در داخل افغانستان ایجاد کرده و از مهاجرت غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر به کشورهای همسایه جلوگیری کند. همکاری اقتصادی و توسعه زیرساخت‌ها در افغانستان با حمایت بریکس، می‌تواند به این کشور کمک کند تا بر مشکلات اقتصادی خود فائق آید و از تأثیرگذاری بیشتر گروه‌های افراطی بر جامعه جلوگیری کند.
نقش بنیادین بریکس در استقرار نظام پایدار و مردمی در افغانستان
کشورهای عضو بریکس میتوانند افغانستان را در مسیر دستیابی به یک نظام مشروع و حاکمیت مردمی کمک کنند. وضعیت کنونی افغانستان، با چالش‌های امنیتی، اقتصادی و بحران‌های انسانی پیچیده همراه است و عدم مشروعیت داخلی و بین‌المللی نظام حاکم سبب شده است که این چالش‌ها عمیق‌تر شوند. بریکس به‌عنوان مجموعه‌ای از بازیگران و قدرت‌های نوظهور اقتصادی و سیاسی، می‌تواند نقشی کلیدی در حمایت از یک فرایند سیاسی جامع و تقویت نهادهای دولتی ایفا کند که به ایجاد یک حکومت فراگیر و مورد قبول مردم افغانستان منجر شود.
این رویکرد می‌تواند با تعامل دیپلماتیک و ترویج گفت‌وگوی ملی آغاز شده و با حمایت‌های اقتصادی، آموزشی و توسعه‌ای ادامه یابد، تا زیرساخت‌های حکمرانی دموکراتیک و حاکمیت قانون در افغانستان شکل بگیرند. ثبات سیاسی و تقویت مشروعیت داخلی دولت در افغانستان می‌تواند به رفع بی‌ثباتی‌های منطقه‌ای و کاهش تهدیدات امنیتی، از جمله فعالیت‌های تروریستی و مهاجرت‌های اجباری منجر شود که همواره برای کشورهای همسایه تهدید محسوب می‌شوند. از این منظر، حمایت بریکس از ایجاد حاکمیتی مردمی و فراگیر در افغانستان، گامی اساسی در جهت ثبات پایدار و همگرایی منطقه‌ای است که می‌تواند منافع مشترکی برای تمامی کشورهای عضو و منطقه به همراه داشته باشد.
و کلام آخر اینکه:
نقش کشورهای بریکس در حمایت از افغانستان برای دستیابی به ثبات و توسعه پایدار، اهمیتی ویژه در امنیت و پیشرفت منطقه‌ای دارد. افغانستان، باوجود چالش‌های پیچیده امنیتی، اقتصادی و اجتماعی، در موقعیتی است که اقدامات و همکاری‌های مؤثر بریکس می‌تواند تأثیرات عمیقی در بهبود شرایط این کشور و همچنین ایجاد صلح و ثبات در منطقه داشته باشد. حضور بریکس به‌عنوان یک پلتفرم بین‌المللی، فرصتی مغتنم برای تقویت همکاری‌های امنیتی، اقتصادی و اجتماعی با افغانستان فراهم می‌آورد.
کشورهای عضو میتوانند با پشتیبانی از اقدامات ضدتروریستی طالبان و کمک به تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و امنیتی، زمینه را برای یک آینده پایدارتر در افغانستان فراهم کنند. همچنین، این همکاری‌ها می‌تواند شامل حمایت از نهادهای مردمی و فرایندهای دموکراتیک در این کشور باشد تا نظامی فراگیر و مشروع در افغانستان شکل بگیرد که مورد قبول جامعه بین‌المللی و مردم این کشور باشد. چنین تلاش‌هایی از سوی بریکس نه‌تنها به نفع افغانستان، بلکه به نفع تمامی کشورهای عضو این گروه و کل منطقه است و می‌تواند به کاهش تهدیدات امنیتی، جلوگیری از افراط‌گرایی، کنترل مهاجرت غیرقانونی و تقویت توسعه اقتصادی در سطح منطقه منجر شود.
تمنا پوپلزی
