اخراج مهاجرین؛ ابزار پاکستان
این روزها که رفتار پاکستان در قبال مهاجرین افغان، تند و تندترشده و به حد افراط رسیده، یکبار دیگر سیاست پاکستان در قبال افغانستان به متن خبرها و گفتمان‌های رسانه‌ها برگشته است.
«کریستین فیر» پاکستان‌شناس و نویسنده کتاب «نبرد تا آخرین نفس» به این باور است که پاکستان از زمان تأسیس در سال ۱۹۴۷ با همسایه‌های خود اختلافات مرزی و ارضی داشته است که در این میان روابط با افغانستان با تنش های سیاسی و اختلافات استراتژیک همراه بوده است.
اما آیا این اختلافات فقط اختلافات ارضی و مرزی است یا موضوع دیگری هم در این تنش‌ها دخیل بوده و سوال اصلی اینجاست که پاکستان از جان افغانستان چه می‌خواهد؟
خواست اصلی پاکستان از افغانستان چیست؟
با سیری به گذشته، روابط افغانستان با پاکستان از پیدایش و ظهور کشوری نو به نام پاکستان همواره با فراز و نشیب‌ها و حتی درگیری‌های همراه بوده است. تنشی که همچنان تداوم یافته و تا به امروز ادامه دارد. مسئله دیورند و ادعای حاکمیت پاکستان بر این منطقه، یکی از دلایل اختلافات بین دو کشور گفته می‌شود، ولی دلایل دیگری نیز دخیل در این دشمنی است.
جدایی از اینکه پاکستان برای کنترول و مهار نفوذ هند، می‌خواهد اوضاع در افغانستان را در اختیار خود داشته باشد و حکومت این کشور نیز تابع نظرات و سیاست‌های اسلام‌آباد باشد، ولی آنچه در رفتار و نگرش‌های مقامات پاکستانی خصوصا ارتش و استخبارات پاکستان دیده می‌شود، اینست که آنها به‌نوعی تصور داشتند که می‌توانند از افغانستان به عنوان یکی از صوبه‌های پاکستان استفاده کنند و آنرا حداقل از لحاظ سیاسی در کنترل خود داشته باشند.
رفتار طالبان با پاکستان چگونه است؟
این دید پس از رویکار آمدن طالبان، بیشتر جلا پیدا کرد و رئیس استخبارات پاکستان به‌کابل سفر نمود تا به زعم خود خط و مشی اسلام‌آباد را به طالبان تطبیق و تدریس نماید. اما تیر او به سنگ خورد و برخلاف تصورش، طالبان با حفظ استقلالیت خود و افغانستان، دست رد به سینه پاکستان زدند و جلو هرگونه مداخله‌گری‌های این کشور ایستادند.
تقابل کابل با اسلام‌آباد، هرچند مشکلاتی را برای طالبان به‌بار آورد، ولی پیامدهایی را نیز به‌همراه داشت که در داخل اقشار مختلف ضمن استقبال از این رویکرد حکومت سرپرست افغانستان، تاکید کردند که نباید به پاکستان اجازه داد که در امورات کشور دخالت نماید.
افغانستان مقصر است یا پاکستان؟
پاکستان اما با ناامید شدن از طالبان، از یکسو درگیری‌های مرزی را با طالبان تشدید کرد، از سوی دیگر سخت‌گیری‌هایی را در برابر تاجران افغان ایجاد نمود و چندین بار مرز تورخم که یک مرز استراتژیک در روابط اقتصادی دو کشور است را بسته نمود. از جهت دیگر با مقصر جلوه دادن طالبان در بحث ناامنی‌های پاکستان، در نشست‌های مختلف جهانی، کابل را یک تهدید برای منطقه و جهان عنوان کرد.
چرا اخراج مهاجرین افغان؟
اکنون اما پاکستان از مهاجرین به‌عنوان ابزار فشار بالای حکومت حاکم استفاده می‌کند و بر اساس گزارش‌های منتشر شده، مهاجرین افغان بی‌مدرک و مدرک‌دار از سوی پولیس پاکستان اخراج می‌شوند. تاسف‌بارتر اینکه بدون درنظرداشت اصول اخلاقی و قوانین مرتبط با حقوق پناهجویان و اصول جهانی، پولیس این کشور به‌خانه‌های مهاجرین حمله کرده و با رفتارهای تحقیرآمیز، آنها را به کمپ حاجی در مرز با افغانستان انتقال و سپس اخراج می‌کند.
اخرین خواسته پاکستان از کابل چیست؟
سیاست فعلی پاکستان در قبال مهاجرین و افغانستان و رفتاری که با مهاجرین دارد، دور از تصور نبود و عجیب هم نیست، ولی به‌طور خلاصه می‌توان گفت که پاکستان در ادامه سیاست‌های گذشته خود، می‌خواهد یک نظام قوی و قدرتمند در افغانستان شکل نگیرد و برای رسیدن به این خواسته‌اش از هر ابزاری استفاده می‌کند. یک روز از داعش برای ناامن‌سازی افغانستان استفاده می‌شود و روز دیگر از طریق درگیری مرزی و روز بعد هم از طریق اخراج مهاجرین افغان. این‌ها سیاست یک همسایه‌ای است که از بدو پیدایش تاکنون، نخواسته رفیقی برای همسایه‌اش باشد و دشمنی را بیشتر از دوستی ترجیح می‌دهد، در حالیکه این دشمنی، بیشتر از افغانستان، به ضرر خودش تمام خواهد شد.
احمدی
