پس از اینکه آمریکا و متحدان غربی اش به افغانستان حمله نمودند، طالبان را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی کردند و بر همین مبنا شورای امنیت سازمان ملل نیز تمام مقامات و سران ارشد طالبان را در لیست سیاه قرار دادند. هرچند در بعضی موارد، رایزنی ها و مذاکراتی صورت گرفت و اسامی بعضی از مقامات طالبان از لیست سیاه خارج شدند، ولی در هر صورت تا اکنون نام های اکثریت سران و مقامات طالبان در لیست سیاه سازمان ملل قرار دارند. اکنون که تقریبا دوسال می شود طالبان بر افغانستان حاکمیت دارند، وجود اسامی مقامات و سران اینها در لیست سیاه، پیامدهای ویرانگری در پی دارند، که یکی از پیامدهای این امر، ممنوعیت سفر مقامات طالبان به کشورهای منطقه و جهان است.
ممنوعیت سفر مقامات طالبان و عدم توجه کافی آنها
ممنوعیت و محرومیت مقامات طالبان از سفر به کشورهای منطقه و جهان و عدم فعال سازی دیپلوماسی و گفتگو با طرفهای موثر، یکی از چالش های عمده ای است که متاسفانه طالبان تا اکنون به این موضوع چندان توجه نکرده اند و نمی کنند.
عدم توجه طالبان به این مسئله، باعث گردیده است که امروزه افغانستان بیش از همیشه منزوی گردد. در نتیجه این انزوا، بزرگترین صدمات و خسارات را بر حوزه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این کشور وارد کرده اند و تقریبا در تمام عرصه ها اوضاعی به شدت ناامید کننده حاکم گردیده است.
اما طی روزهای گذشته ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان به ممنوعیت سفر مقامات ارشد این گروه پرداخته و اظهار داشته است که عدم تمدید مجوز سفر مقامات و سران طالبان از سوی شورای امنیت سازمان ملل، بی اعتمادی را به وجود آورده و مانعی بزرگ بر سر راه روابط کابل با جامعه جهانی است.
تحلیلگران بر این باور اند که اظهاراتِ سخنگوی طالبان حاکی از این است که اینها به اهمیت دیپلوماسی و تعامل با کشورهای منطقه و جهان پی برده اند و امید می رود که طالبان پس از تقریبا دوسال به این مسئله توجه نمایند و دست از یک دندگی بر دارند.
باتوجه به آنچه که گفته شد و همچنان با در نظرداشت اهمیت فوق العاده ی که مسئله ای دیپلوماسی و تعامل با جامعه ای جهانی برای افغانستان دارد، در اینجا تلاش می شود که شرایطی اساسی که می تواند بر لغو ممنوعیت سفر مقامات طالبان و همچنان به برداشتن بعضی از تحریم ها کمک نماید، یادآوری گردد.
ضرورت لغو ممنوعیت سفر مقامات طالبان
افغانستان در حال حاضر با بزرگترین بحران بشری و انسانی مواجه است. طالبان به عنوان حاکمان بلا منازع کنونی، مسئول درجه اول وضعیت کنونی اند و بایستی از هر طریقی برای رفع مشکلات و گرفتاری های مردم اقدام عملی نمایند.
رهبران و مقامات ارشد طالبان باید به این مسئله توجه نمایند که بحران کنونی افغانستان، جز با بر قراری روابط و تعامل با کشورهای منطقه و جهان، راه حل دیگری ندارند و اینها در هر صورت ناچار اند که برای حل و فصل مشکلات کنونی و بحران بی سابقه ای حاکم در افغانستان باجهان وارد تعامل موثر شوند.
به همین دلیل طالبان بایستی به قواعد روابط بین الملل احترام بگذارند و به خواسته های اساسی جامعه ی جهانی تن دهند تا شرایط لغو ممنوعیت سفر مقامات طالبان تامین گردد و پس از آن سران و مقامات ارشد اینها بتوانند با سفرهای مداوم به کشورهای منطقه و جهان و همچنان با فعال سازی دیپلوماسی موثر و گفتگوهای همه جانبه، با بحران کنونی و معضلات امروزی مقابله نمایند.
شرایط لغو ممنوعیت سفر مقامات طالبان
تا اکنون عنقریب به دوسال از عمر حکومت طالبان می گذرد. در طول این مدت، تمام کشورهای منطقه و جامعه جهانی برای به رسیمت شناختن امارت اسلامی طالبان، شرایط ذیل را به عنوان پیش شرط تعیین کرده است.
- تشکیل حکومت فراگیر و همه شمول
- تامین حقوق اقلیت های مذهبی و قومی
- تامین حقوق زنان
- پایبندی به معاهدات بین المللی
شرایط فوق، نه تنها خواست جامعه جهانی بلکه خواست ملت افغانستان نیز از طالبان است. اما طالبان تا اکنون به این خواسته ها توجه نکرده است و در طول این مدت در قبال خواست ملت افغانستان نیز تمکین ننموده اند.
به همین خاطر جامعه ی جهانی و کشورهای منطقه از به رسمیت شناختن حکومت طالبان خودداری کرده است و شورای امنیت سازمان ملل نیز اسامی مقامات ارشد این گروه را از لیست سیاه خارج ننموده اند.
- دیپلوماسی سازنده برای لغو ممنوعیت سفر مقامات طالبان و رفع بحران
باتوجه به بحران کنونی و وضعیت به شدت ناامید کننده ای حاکم در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان، طالبان باید بپذیرند که یک دندگی و مقاومت در قبال خواست مردم افغانستان و جامعه ی جهانی منطقی و معقول نیست.
زیرا بحران کنونی فقط و فقط از طریق تعامل و ایجاد روابط حسنه با کشورهای همسایه و منطقه، باید حل و فصل گردد. از این رو طالبان به خاطر مردم افغانستان و وضعیت به شدت وخیم حاکم در جامعه بایستی در قدم نخست روابط شان را با کشورهای منطقه گشایش دهند و با ایجاد دیپلوماسی سازنده، حسن نیت شان را نشان دهند و همچنان اعتماد کشورهای همسایه و منطقه را به دست آورند.
پس از آن لازم است که طالبان به خواست ملت افغانستان و همچنان جامعه جهانی توجه نمایند و با تامین پیش شرط های جهان و همچنان تمکین در قبال خواست ملت افغانستان، به انزوای افغانستان خاتم دهد و سران این گروه نیز از لیست سیاه خارج شوند و با جهان وارد تعامل گسترده و موثر گردد.
مسلم اخلاقی، تحلیلگر
