منع همکاری با افغانستان اینترنشنال
کمیسیون رسیدگی به تخطی‌های رسانه‌ای وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت سرپرست افغانستان در اعلامیه‌‌‌ای از کارشناسان، تحلیلگران و خبرنگاران خواسته است تا از شرکت در بحث‌های شبکه تلویزیونی «افغانستان اینترنشنال» و هر نوع همکاری با آن خودداری کنند. علت منع همکاری با افغانستان اینترنشنال چیست؟ آیا این اقدام را سیاست محدودیت کننده طالبان بر رسانه ها توصیف کنیم یا ممکن است دلایل معقولی وجود داشته باشد که با در نظرداشت آنها هر دولت حاکم و مسئولی چنین اقدامی میکرد؟
اصول اساسی خبرنگاری و اطلاع‌رسانی
آزادی رسانه های چاپی، شنیداری و دیداری در اشاعه اطلاعات عاری از قیود و اصول قانونی و اخلاقی نیست، بلکه این آزادی تابع یکسری شرایط و اصول قانونی و اخلاقی کلی است که رعایت آن از سوی هر رسانه ای الزامی است که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- بیان حقیقت و احترام به حق مردم به آگاهی از حقایق؛
- رعایت صداقت و انصاف در جمع آوری و انتشار اخبار؛
- گزارش‌دهی با در نظر داشت واقعیت های که منع آن را می داند؛
- رعایت انصاف در کسب خبر، عکس و اسناد؛
- تصحیح هرگونه اطلاعات نشر شده که کذب یا نادرستی آن معلوم گردد؛
- خودداری از نشر هرگونه مطالبی که باعث تحریک و تشویق مردم به مسائل تبعیض‌آمیز می شود؛
- خودداری از تخریب عمدی چهره افراد؛
- پرهیز از بهتان، هتک حرمت و اتهامات بی بنیاد؛
- احترام به حریم خصوصی افراد.
اصول نشر اطلاعات در قانون رسانه های همگانی افغانستان
ماده 20 قانون رسانه های همگانی افغانستان بیان می دارد: «ادارات رادیو و تلویزیون های خصوصی مکلف اند در نشرات خویش اصول و احکام دین مقدس اسلام و ارزشهای ملی، معنوی و اخلاقی و امنیت روانی ملت افغانستان را رعایت نمایند.» در ماده 22 همین قانون آمده است: «ادارات رادیو و تلویزیون های خصوصی در موضع گیری جناح ها و شخصیت های سیاسی علیه یکدیگر توازن را مراعات نموده و نظریات طرفین را به طور بی طرفانه نشر نمایند.»
در ماده 40 همین قانون آمده است: «مدیر مسئول مکلف است تساوی حقوق انتقاد کننده و انتقاد شونده را در رسانه مربوط اعم از چاپی و برقی رعایت نماید.» در ماده 21 همین قانون به پای بندی رسانه ها به قوانین کشور تصریح می کند. ماده مذکور بیان می دارد: «ادارات رادیو و تلویزیون های خصوصی در تهیه و تدوین کلیه پروگرام های خویش با رعایت احکام این قانون آزاد اند.»
آیا «افغانستان اینترنشنال» به اصول اطلاع‌رسانی و قوانین افغانستان پایبندی داشته/دارند؟
افغانستان اینترنشنال که پس از سقوط جمهوریت و حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان شروع به کار کرد، یکی از رسانه های است که به دلایل مختلف از جمله پایین‌بودن دانش رسانه ای و سیاست‌زدگی مردم، مخاطبانی زیادی در افغانستان دارد. افغانستان اینترنشنال از بدو فعالیت نوعی جنگ اطلاعاتی را با حکومت سرپرست افغانستان در پیش گرفته است و ضمن بی پروایی به اصول و احکام دین مقدس اسلام و ارزشهای ملی، معنوی و اخلاقی و امنیت روانی ملت افغانستان، همواره در پی تخریب چهره های حکومتی و تبلیغات سوء و سیاه‌نمایی علیه حاکمیت بوده است و با نشر اخبار دروغ و شایعات خالی از حقیقت موجبات تشویش اذهان عمومی را فراهم کرده و می کند.
به‌طورکلی می توان گفت افغانستان اینترنشنال نه به اصول اخلاقی و حرفه ای اطلاع رسانی پایبند بوده و نه ذره ای به قوانین افغانستان، امن و نظم کشور، اخلاقیات اجتماعی و ارزش های دینی و ملی مردم افغانستان احترام نداشته است.
دلایل طالبان برای منع همکاری با افغانستان اینترنشنال
کمیسیون تخطی های رسانه ای وزارت اطلاعات فرهنگ، دلایلی مشخصی را برای منع همکاران کارشناسان، تحلیلگران و خبرنگاران با افغانستان اینترنشنال بیان کرده است که به طور خلاصه می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- تخلفات حرفه ای؛
- نقض اصول اخلاقی و قانونی؛
- تحریک تعصبات قومی، زبانی و منطقه ای؛
- نقض حریم خصوصی شهروندان و اشخاص حکمی؛
- عدم رعایت بی طرفی؛
- نشر اخبار جعلی؛
- تلاش برای تضعیف نظام حاکم و ایجاد بی ثباتی در کشور از طریق تبلیغات فعالیت های مخالفین نظام حاکم.
هرچند طالبان متهم به اتخاذ سیاست سانسور و وضع محدودیت در امر اطلاع‌رسانی است و همین موضوع هم باعث شده است که هر تصمیم حکومت سرپرست در مورد رسانه ها بدون هیچگونه تحلیل و بررسی در راستای سیاست سانسور و نقض آزادی رسانه ها توصیف شود؛ اما حقیقت مطلب این است که تمام انتقادات طالبان در مورد «افغانستان اینترنشنال» صادق است و به دور از انصاف خواهد بود که تصمیم حکومت سرپرست مبنی بر قطع همکاری با این رسانه را «تهدیدی برای رسانه های آزاد» بدانیم.
نویسنده این سطور بدین باور است که این اقدام حکومت سرپرست نه تنها معقول و توجیه پذیر است، بلکه یک ضرورت بود و باید مدتها پیش از این اتخاذ میشد.
جاوید یوسفی
