یک سال از بازگشت مجدد طالبان به قدرت گذشته است، روشن است که طالبان از زمانی که برای نخستین بار در دهه 90 به قدرت رسیدند، تفاوتی مانند آن دوره نکرده اند. طالبان به عنوان حاکمان جدید در کشور، در روزهای نخست حکومتشان به مردم، رسانه ها و جامعه جهانی وعده های دل انگیزی می دادند اما چند ماهی از این وعده های دل انگیز نگذشت، که برای همگان مشخص شد که طالبان همان طالبان قدیم هستند. رفتاری که به انزوای طالبان دامن زده است.
وعده های توخالی
یکی از وعده های طالبان بازگشایی مکاتب بر روی دختران بود که دلخوشی هایی به مردم دادند اما این کار عملی نشد. در مارچ 2022، طالبان تصمیم گرفت که مکاتب متوسطه دخترانه را در سراسر کشور بازگشایی نکنند. همانطور که فقط دو روز قبل وعده سپرده بودند که این کار را انجام خواهند داد. همچنین نباید اصابت راکتی امریکا بر قلب منطقه ای از کابل، خانه ای که اقای ایمن الظواهری رهبر القاعده در آن پنهان شده بود را فراموش کنیم. طالبان متعهد شده بودند که به گروه های تروریستی پناه نخواهند داد، اما آنها به هچکدام از وعده هایشان عمل نکردند.
وقت آن رسیده است که ایالات متحده و شرکای آن این حقایق را بپذیرند و رویکردی را در قبال طالبان اتخاذ کنند که به‌جای تشویق آنها به دادن وعده‌های توخالی و ارائه بهانه‌هایی برای رفتار ظالمانه‌شان، به اقدامات آنها رسیدگی کند. این را باید مدنظر بگیریم که سخت گیری در برابر طالبان به معنای دخالت در کمک های بشردوستانه به مردم افغانستان نباید باشد. این به معنای همکاری نزدیک با ملل متحد و کشورهای همفکر برای تحمیل عواقب بر طالبان به دلیل رفتار غیرقابل قبول آنها و جلوگیری از تعامل سطح بالا با این گروه تا زمانی است که رهبری آن سیاست های معتدل تری را دنبال کند.
متعادل سازی یا انزوای طالبان؟
قبل از خروج امریکا از افغانستان، بسیاری از ناظران خوش بین بودند که تمایل حاکمان جدید (طالبان) به کمک و مشروعیت بین المللی به متعادل سازی رفتار آنها پس از رسیدن به قدرت کمک کند. در 17 آگست 2021، تنها دو روز پس از تصرف کابل توسط طالبان، ذبیح الله مجاهد سخنگوی پیشین طالبان، در جمع خبرنگارانی که برای اولین کنفرانس خبری رسمی طالبان گرد آمده بودند، به آنها اطمینان داد که دولت جدید افغانستان به رهبری طالبان به زنان اجازه خواهد داد تا حق کار، تحصیل و مشارکت در جامعه «در حدود شریعت اسلامی» را داشته باشند.
در افغانستان امروزی که تحت کنترل طالبان است، زنان و دختران بالای 12 سال رسما از رفتن به مکتب منع شده‌اند و گزینه‌های کمی برای دریافت معاش یا کار در خارج از خانه دارند. آنها با الزامات سختگیرانه لباس پوشیدن، محدودیت های جدید برای خروج از خانه بدون داشتن محرم و افزایش میزان ازدواج کودکان و خشونت های خانگی روبرو هستند.
طالبان کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان را منحل کرده، فعالیت های سیاسی را ممنوع کرده و رهبران سازمان های جامعه مدنی را دستگیر و تحت بازجویی قرار می دهند. آنها بطور سیستماتیک فعالان حقوق بشر، مدافعان زنان و سایرین را که برای ایجاد یک جامعه مدنی باز و فراگیر در افغانستان تلاش می کنند، در انزوا قرار داده اند. بهتر است اینگونه استدلال کنیم که در ماه فبروری، طالبان بیش از 20 فعال زن را در یک روز دستگیر کردند.
جامعه جهانی و انزوای طالبان
در ماه می، ریچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان هشدار داد که طالبان در حال ایجاد جامعه ای هستند که با ترس اداره می شود. همانطور که مارکوس پوتزل نماینده سازمان ملل متحد در امور افغانستان همانطور که در تاریخ 22 سپتمبر 2022 در جمع اعضای شورای امنیت ملل متحد اظهار داشت: صبر بسیاری از اعضای جامعه بین المللی با توجه به استراتژی تعامل با مقامات طالبان رو به اتمام است. او با تأسف به رغم برخی پیشرفت‌های مثبت بسیار کند و نادر، عنوان کرد که مشکلات بی شمار است، به‌ویژه به ممنوعیت فعلی آموزش متوسطه برای دختران که در جهان منحصر به فرد است و محدودیت‌های فزاینده در زمینه حقوق زنان، ثابت می‌کند طالبان نسبت به سرنوشت نیمی از جمعیت خود بی تفاوت هستند و آماده خطر انزوای بین المللی هستند. حضور رهبر القاعده (ایمن الظواهری) در کابل که هدف حمله آمریکایی ها قرار گرفته است، بی اعتمادی جامعه جهانی را نسبت به تعهد طالبان در برابر تروریسم تشدید کرده است. در زمینه اقتصادی، وضعیت هنوز نامشخص است. اگر طالبان ادعا می کند که صادرات را افزایش داده، ارزش پول افغانی را حفظ کرده و عواید مالیاتی قابل توجهی را جمع آوری کرده است اما چرا استاندارد زندگی همچنان به سطح سال 2007 کاهش یافته است و 15 سال رشد اقتصادی را از بین برده است.
اقای پوتزل در پایان سخنان خود به شورای امنیت، بر تعهد هیئت سازمان ملل به بهبود حکومتداری در افغانستان و حفظ استانداردهای جامعه جهانی تاکید کرد. بدیل از نظر او دردناک خواهد بود: “تجزیه کشور، انزوا، فقر و درگیری های داخلی، مهاجرت دسته جمعی، فرصت را برای سازمان های تروریستی مهیا خواهد کرد و بدبختی بیشتر برای مردم افغانستان می باشد.”
انزوای طالبان راه حل مناسبی نیست
مجددا این نکته را یادآوری می کنیم که فشارها نباید در برابر طالبان به معنای دخالت در امور بشردوستانه به مردم این کشور باشد. این مسئله به معنای همکاری نزدیک با ملل متحد و کشورهای همفکر تا زمانی است که رهبری آنها، سیاست های معتدل تری را دنبال کند.
لازم به ذکر است که منزوی نمودن و اعمال تحریم های اقتصادی علیه حکومت توسط جامعه جهانی حتما به وضعیت زندگی اقتصادی مردم افغانستان آسیب خواهد زد، قطع شدن کمک ها سبب توقف روند توسعه اقتصادی و رشد زیرساختها در کشور خواهد شد. همانطور که شاهد هستیم پس از سقوط حکومت مردم در فقر و گرسنگی شدیدی بسر می برند.
در پایان باید عنوان کرد که در اصل وضع تحریم ها و اعمال محدودیت ها یک برنامه ای برای جریان داشتن انزوای طالبان است که به گونه ای سیتماتیک اعمال می شود. واقعیت این است اگر این تحریم وضع شود، به جای گفت‌وگوی سیاسی و تعامل، فاصله به میان خواهد آمد و در چنین وضعیتی نمی توان به بی باوری پایان داد و نمی توان روی اندیشه های معقول و سازنده بحث کرد و نتیجه گرفت. بهتر است که با عقل سلیم و اندیشه معقول که همانا رفع مشکلات از مسیر گفتگو و تعامل است با قضایا برخورد شود٬ اعمال فشار راه حل نیست بل سهولت های ایجاد شده در روابط طالبان و جامعه جهانی را آسیب می رساند.
