فریدون سینیرلی اوغلو نماینده ویژه گوترش (رئیس سازمان ملل متحد) در امور افغانستان، ماموریت دارد که گزارش جامع و مستقل از وضعیت این کشور تهیه کرده و به مقام ریاست این سازمان ارایه نماید. به همین دلیل اوغلو به تازگی به افغانستان سفر نموده و با بسیاری از مقامات طالبان دیدار و گفتگو داشته است.
در حالیکه سفر اوغلو به افغانستان، دیدارها و سپس گزارشی که وی تهیه میکند بدون تردید به عنوان نقشه ی راه سازمان ملل در امور افغانستان خواهد بود، اما رسانه ها و کارشناسان به دلیل تمرکز بر جنگ اسرائیل و فلسطین به این مسئله چندان توجه نشان نداده است. به همین دلیل در این نوشته تلاش میگردد تا اهمیت و چشم انداز گزارشی که اوغلو قرار است تهیه و ارایه کند، بررسی گردد.
سینیرلی اوغلو با کدام سکتورها و مقامات طالبان دیدار داشته است و اهمیت آنها چیست؟
سینیرلی اوغلو در سفرش به افغانستان با مولوی عبدالکبیر، سراج الدین حقانی، عبدالسلام حنفی، امیر خان متقی، هدایت الله بدری، دین محمد حنیف، حامد کرزی و داکتر عبدالله عبدالله دیدار کرده است. طبق گزارشها اوغلو در ترکیه دوباره با ملا متقی وزیر خارجه ی طالبان دیدار داشته است.
مقام ها و سکتورهای را که اوغلو انتخاب و با آنها دیدار نموده است، دارای اهمیت گسترده و حتی بعضی از آنها را می توان گفت که از ارکان اصلی قدرت دولت طالبان محسوب می گردد، مانند سراج الدین حقانی وزیر داخله ی طالبان.
در میان افرادی که اوغلو با آنان دیدار داشته است، مولوی عبدالکبیر، سراج الدین حقانی، امیر خان متقی و هدایت الله بدری از ستون های اصلی قدرت دولت طالبان محسوب می گردد و افزون بر این؛ هریک از این مقامهای طالبان، سکتورهای اصلی قدرت مانند ریاست بانک مرکزی، نهاد وزارت داخله و وزارت خارجه و سرپرستی و معاونت ریاست الوزرای دولت طالبان را در کنترول دارد.
هرچند گزارش های موجود است که سینیرلی اوغلو در خواست دیدار با رهبر طالبان را نیز داشته است، اما این در خواست از سوی رهبر طالبان رد گردیده است. با همه حال در این راستا می توان گفت که تلاشهای این مقام سازمان ملل جهت مشاهده و ارزیابی مستقل از وضعیت افغانستان، بدون تردید نشان دهنده ی اینست که وی سعی دارد تا ارزیابی دقیق و همه جانبه از وضعیت افغانستان به نهاد سازمان ملل ارایه نمایند.
در دیدارها و گفتگوهایی که اوغلو با مقامات طالبان داشته است، تا اکنون گزارشهای مبنی بر اینکه ایشان از سراج الدین حقانی و دیگر مقامهای طالبان خواستار رفع موانع تحصیل دختران، تامین حقوق بشر و غیره گردیده، عنوان شده است.
از طرف دیگر، به طور معمول مقامات طالبان مانند امیر خان متقی وزیر خارجه طالبان در دیدار با اوغلو گفته است که جهان دست آوردهای طالبان را نادیده میگیرد و خواسته های یکجانبه دارد.
اهمیت و تاثیر گزارش سینیرلی اوغلو از وضعیت افغانستان برای سازمان ملل
واقعیت اینست که سازمان ملل و در کل جامعه ی جهانی طی دو سال گذشته، موفق به دریافت ارزیابی مستقل و دقیق از وضعیت افغانستان نگردیده است. از اینرو گزارش اوغلو که به صورت مستقیم و با دیدارهای رو به رو تهیه میگردد، بدون تردید زوایایی پیدا و پنهانِ اوضاع جاری افغانستان را امید می رود که پوشش دهد.
باتوجه به اینکه اوغلو؛ با مقامها و سکتورهای کلیدی دولت طالبان دیدار نموده است، گزارش وی احتمالا افزون براینکه وضعیت جاری افغانستان را برای سازمان ملل به صورت واقعی به تصویر میکشد، کم وبیش میتواند آینده ای افغانستان را نیز پیش بینی نماید. زیرا نوع گفتگوها و طرز تفکر مقامهای کلیدی طالبان بدون تردید در رابطه به آینده افغانستان سرنوشت ساز خواهد بود.
هرچند سینیرلی اوغلو با مخالفان داخلی و رسانه ها دیدار و گفتگو نداشته است، اما طبق گزارشهای معتبر در خارج از افغانستان با بعضی از مخالفین طالبان دیدار نموده و نگرانی های آنها را نیز شنیده است. به همین دلیل احتمال می رود که گزارش این مقام سازمان ملل بتواند واقعی و مستند باشد.
باتوجه به اینکه اوغلو با مقامات کلیدی طالبان دیدار نموده است و طی گفتگوهای مفصل طرز تفکر و شیوه ی نگاه آنان را نسبت به وضعیت افغانستان دریافت نموده و از آن طرف کم وبیش دیدگاه ها و نگرانی های مخالفین طالبان را نیز شنیده است، گزارش این مقام سازمان ملل در وهله ی اول واقعی و مستند خواهد بود و در ثانی؛ نقشه ی راه تعامل سازمان ملل و جهان را در آینده با طالبان ترسیم خواهد کرد.
بنابراین در چنین وضعیتی بدون تردید گزارش اوغلو از همه ی ابعاد دارای اهمیت و تاثیر فوق العاده برای آینده افغانستان و نحوه ی تعامل جهان، در شرایط کنونی خواهد بود.
حبیبه احمدی
