از آگست 2021 که طالبان بر افغانستان مسلط گردیده است، افزون بر اقدامات گسترده و بنیادین در حوزه های مختلف، اقدام به تغییر نامها و اسامی اماکن، اکادمی پولیس، دانشگاه ها و در این اواخر میدان های هوایی نیز نموده اند. هرچند این نوع نامگذاری قبل از دوران جمهوریت در فرهنگ سیاسی افغانستان مرسوم بود، ولی در دوران جمهوریت هریک از اقوام با توجه به نفوذ قومی سعی کردند که مناطق و محلات خود شان را به اسامی رهبران و ارزش های قومی شان نامگذاری نمایند، تا نوعی از مالکیتِ شان را نشان دهند.
این درحالی است که قاعده و عرف اینست که نامگذاری محلات، اماکن و غیره، بایستی بر اساس ارزش های ملی، اسلامی و انسانی باشد. تا به جای اینکه اختلاف بر انگیز گردد، همدلی و وحدت ملی را در میان جامعه به وجود آورد. اما متاسفانه طالبان، بر خلاف شعارها و تبلیغات شان، مسیر ناپسند مقامات فاسد جمهوریت را دنبال نموده اند و در اکثریت موارد مکانها و غیره را به اسم کشته شده گان خود شان نام گذاری نموده است.
این وضعیت متاسفانه بر نفاق و دشمنی و از همه مهمتر مسئله ی قومگرایی را بیشتر از همیشه دامن می زند و با آنکه در ظاهر یک «نام» است، اما می تواند در آینده و حتی در شرایط کنونی چالشها و مشکلاتی متعددی را ایجاد نماید. بنابراین لازم است تا به این موضوع به صورت دقیق و همه جانبه نگریسته شود و چالش های ناخوشایندی را که بعدا می تواند به وجود آورد، دقت گردد.
نحوه ی نامگذاری اماکن و محلات در افغانستان
از زمان های دور نحوه ی نامگذاری اماکن، دانشگاهها، مساجد، اکادمی پولیس و غیره در افغانستان، بیشتر بر اساس ارزشهای اسلامی و ملی نام گذاری می گردید. مانند تپه ی محمدی، کارته ی سخی، ده مزنگ، پل سرخ، پل سوخته، چنداوُل در کابل، چهار راه شهیدان، تپه مندیگگ و غیره در قندهار و همچنان در شهرهای مزار شریف، هرات، فیض آباد و غیره؛ محلات، سرگها و کوچه ها اینگونه نامگذاری می گردید.
اما با روی کار آمدن نظام جمهوریت تحت حمایت آمریکا و غرب در افغانستان، سنت دیرینه و عرف پسندیده ی قدیمی در خصوص نامگذاری سرگ ها و اماکن دچار دگردیسی گردید. رهبران با تکیه بر نفوذ قومی سعی نمودند با نام گذاری محلات، اماکن، سرگ ها و دانشگاه ها و غیره به نحوی تسلط خود شان را به رخ بکشند.
چنانچه میدان هوایی کابل، به نام حامد کرزی، دانشگاه تعلیم و تربیه و اکادمی پولیس حربی شونزی، به نام های برهان الدین ربانی و مارشال فهیم تغییر یافت و چهار راهی ها به نام احمد شاه مسعود، مزاری و عبدالحق و غیره نام گذاری شدند.
این وضعیت به شدت آزار دهنده بود، زیرا هریک از رهبران و افراد با نفوذ اقوام جهت نامگذاری سرگ ها، کوچه ها و اماکن به اسم رهبران و بزرگان خود شان، مصارف هنگفت را هزینه می کردند و رقابت های غیر منطقی و غیر معقول به راه می انداختند.
- اهداف و پیامدهای نامگذاری اماکن، سرگ ها و جدیدا میدان های هوایی توسط طالبان
با آنکه انتظار می رفت طالبان با سنت ناپسند دوران جمهوریت مقابله می کنند و جلوی این روندِ تفرقه افگنانه و غیر منطقی را می گیرند، اما متاسفانه طالبان نه تنها با این روند و این سنت نا پسند مقابله ننمودند، بلکه آنها با نام گذاری برخی از مکانها مانند اکادمی پولیس قندهار به اسم «ابودوجانه»، قاتل ـ انتحاری، جنرال عبدالرازق، مسئله ی نامگذاری را پیچیده و حساس بر انگیزتر نمودند.
متاسفانه این وضعیت هرگز جالب نیست. زیرا برخی از مردم افغانستان، افراد ـ انتحاری طالبان را که منجر به کشته شدن و از بین رفتنِ افراد سر شناس گردیده است، به دیده ی مثبت نمی نگرند و تا حدودی در قبال آنها حساس هستند. بر این اساس، نامگذاری اکادمی پولیس قندهار به نام قاتل جنرال عبدالرازق می تواند رگه های از نفاق و دشمنی را در متن جامعه ی قندهار نهادینه سازند.
هدف اساسی طالبان از این نوع نامگذاری مشخص است. آنها در تلاش اند تا افزون بر اینکه قدرت و تسلط شان را به رخ بکشند، سعی می نمایند که فداییان شان نیز ماندگار و ملی و همه پذیر شوند. این در حالی است که نامگذاری مکانها به نام افراد طالبان، درست است که می تواند مانوری از قدرت نمایی باشد، اما تحت هیچ شرایطی نمی تواند کاریزما و طرفدار چه برای زنده ها و چه برای مرده ها جذب کنند. زیرا کاریزمایی فقط و فقط مربوط به اعمال و رفتار افراد بر می گردد و تحت هیچ شرایطی نمی توان با زور و جبر این مسئله را در قلوب مردم جا نمود.
باتوجه به اینکه سنت ناپسند نامگذاری دوران جمهوریت توسط طالبان تعقیب می گردد و طالبان نیز با شعار و تبلیغات می خواهد که برای افراد شان شخصیت کاریزماتیک خلق کند، لازم است که آنها به چالش ها و پیامدهای این مسئله و تغییر نام میدان های هوایی نیز توجه داشته باشد.
- نامگذاری به نام افراد و شخصیت های یک جناح، یکی از اشتباهات رایج از دوران جمهوریت است که متاسفانه منجر به نفاق و دشمنی عمیق در میان مردم گردیده اند.
- عدم توجه به ارزشهای اسلامی و ملی در نام گذاری مکانها، یکی از گامهای اشتباهی است که متاسفانه می تواند وحدت و همدلی را در میان مردم افغانستان مخدوش و مشوش سازد.
- قبل از طالبان نیز قدرتمندان و تکیه داران، مکان ها و دانشگاه ها را به نام افراد و شخصیت های خود شان نامگذاری نموده بودند که اینک طالبان، اسامی آنها را حتی از روی سنگ های دانشگاه ها و مکانها تراشیده و دور ریخته اند، بنابراین طالبان نیز بایستی بداند که این وضعیت پایدار نخواهد ماند و اسامی افراد آنها تا ابد بر مکان ها و محله ها و اکادمی پولیس نخواهد ماند.
- بهتر است که طالبان به جای اینکه اینهمه تاکید بر نامگذاری به نام افراد شان دارند، سعی کنند که از ارزش های اسلامی و انسانی و ملی در نامگذاری کار بگیرند تا از یک طرف ماندگار باشد و از طرف دیگر یکی از عوامل اساسی همدلی و وحدت نیز در میان مردم باشد.
نقیب الله جمشید
