سرمایه‌گذاران افغانستانی صدها میلیون دالر در ایران طی سه سال گذشته سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در صدر فهرست سرمایه‌گذاران خارجی ایران قرار دارند. برخی از این سرمایه‌گذاران تا 20 میلیون دالر در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند و طبق اعلام مقامات، مجموع حجم سرمایه‌گذاران افغانستانی در ایران به بیش از یک میلیارد دالر رسیده است. پایه سرمایه‌گذاری افغانستانی‌ها از 300 هزار دالر شروع می‌شود که تا 20 میلیون دالر افزایش پیدا می‌کند. سرمایه‌گذاران افغانستانی در طلا و جواهرات، خدمات گردشگری و هتلداری، مواد غذایی و صنعتی، پتروشیمی، معدن و مواد شوینده در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
ایران و سرمایه‌گذاران افغانستانی
دولت ایران به هر شهروند خارجی که حداقل 150 هزار دالر در بانک‌های ایران سپرده‌گذاری کند یا به همین میزان سرمایه‌گذاری کند، اقامت 5 ساله اعطا می‌کند. در یک سال و نیم اخیر 280 سرمایه‌گذار افغانستانی در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
عواملی مختلفی سبب شده است که ایران برای سرمایه‌گذاران افغانستانی جذاب باشد، از جمله این عوامل، اشتراکات زبانی و فرهنگی از جمله زبان مشترک است. مجاورت جغرافیایی و شناخت کامل و دقیق سرمایه‌گذاران افغانستانی از ایران، از دیگر جذابیت‌های لازم برای سرمایه‌گذاران افغان است.
سرمایه‌گذاران افغانستانی با شناخت دقیق از عرضه و تقاضای بازار افغانستان، اقدام به سرمایه‌گذاری در ایران کرده‌اند. محصولاتی که در ایران توسط سرمایه‌گذاران افغانستانی تولید می‌شوند اغلب به افغانستان صادر می‌شوند، بر همین اساس محصول تولید شده بدون هیچ وقفه بازاریابی به دست مصرف کننده در افغانستان می‌رسد و سرمایه‌گذار افغانستانی به سرعت به سود و درآمد دست می‌یابد.
از سوی دیگر این فعالیت سرمایه‌گذاران افغانستانی، باعث رشد صادرات ایران به افغانستان شده است که اولین پیامد آن ارزآوری برای ایران است.
سرمایه‌گذار افغانستانی و اقتصاد محلی
مناطق آزاد سیستان، چابهار و دوغارون از جمله اهداف سرمایه‌گذاران افغانستانی برای سرمایه‌گذاری در ایران است. البته ذکر این نکته لازم است که مناطق یاد شده همگی در درجه اول از مناطق هم مرز با افغانستان هستند که دارای پتانسیل و ظرفیت اقتصادی در بخش‌های مختلف می‌باشند. سرآمد این مناطق بندر چابهار است که افغانستان می‌تواند کالاهای خود را از طریق این بندر به نقاط مختلف جهان صادر کند.
حضور سرمایه‌گذاران افغانستانی در مناطق فوق، و حمایت، پشتیبانی و ارائه تسهیلات لازم از سوی ایران، اقتصاد محلی را دگرگون می‌کند و شرق ایران را به محل ترمینال کالاها و خدمات افغانستانی برای دیگر نقاط تبدیل می‌کند. احداث پایانه و انبار در بندر چابهار همیشه از درخواست‌های مکرر سرمایه‌گذاران افغانستانی از مقامات ایران بوده است تا از این طریق بتوانند کالاهای خود را با کیفیت اولیه به بازار ارائه کنند.
هر چند در حال حاضر روزانه هزاران تُن کالا از مرز دوغارون بین ایران و افغانستان جابجا می‌شود و در دیدار مقامات محلی ولایت فراه با والی سیستان‌وبلوچستان، بر احداث جاده بین منطقه مرزی ایران و افغانستان تاکید شده است.
نتیجه‌گیری
ورود سرمایه‌گذاران افغانستانی در ایران مزیت‌های متعددی برای اقتصاد ایران دارد. کمک کارگاه‌ها و کارخانجات تاسیس شده در نتیجه این سرمایه‌گذاری به کاهش نرخ بیکاری کمک می‌کند. افزایش صادرات کالاهای تولیدی توسط سرمایه‌گذاران افغانستانی در ایران به خارج از کشور ارزآوری را برای منابع ارزی ایران به بار می‌آورد و ایران با توجه به شرایط تحریم می‌تواند به این وضعیت کمک کند.
حمایت و پشتیبانی ایران از سرمایه‌گذاران افغانستانی و فراهم کردن شرایط و تسهیلات برای آنان ارزش افزوده کالا و سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP) ایران را افزایش می‌دهد.
سرمایه‌گذاران افغانستانی می‌توانند برخی از تکنالوژی‌ها و ماشین‌آلاتی که به علت تحریم، صادرات آنها به ایران ممنوع است را به نام افغانستان وارد کنند و سپس با صادرات مجدد، آن را وارد ایران کنند. این روش در دنیای تجارت مرسوم است و برخی کشورها از طریق بازصادرات، صاحب تکنالوژی‌ها و ماشین‌آلات ممنوعه می‌شوند. این فرصت را باید بیشتر مورد توجه قرار داد. تاسیس شرکت‌های تجاری از سوی سرمایه‌گذاران افغانستان در ایران نیازمند نیروی کار است که آنها می‌توانند با جذب مشتری کالای مورد نیاز آنها را تامین کنند و از این طریق بازار کالاهای تولیدی خود را گسترش دهند.
حسین آقایی
